“ญิฮาดในรัฐอิสลาม ของสามารถ ทองเฝือเล่มนี้ เป็นผลงานวรรณกรรมเล่มที่สองของเขา (เล่มแรกคือญิฮาด) อาจกล่าวได้ว่าเล่มนี้คือความต่อเนื่องเชิงความคิดของเล่มญิฮาด ทั้งสองเล่มเป็นงานวรรณกรรมเชิงวิชาการ มากกว่าจะเป็นวิชาการเชิงวรรณกรรม แม้ผู้เขียนจะเป็นอาจารย์ด้านรัฐศาสตร์ แต่ก็ได้นำวิธีวิทยาวรรณกรรมมาใช้ครอบคลุมโครงสร้างการเล่าเรื่องตลอดทั้งเล่ม”
“เป็นวรรณกรรมเชิงวิชาการที่ผสมผสานระหว่างจินตนาการและข้อมูลทางประวัติศาสตร์เพื่อทำความเข้าใจการก่อเกิดของรัฐอิสลาม และความคลุมเครือหลายๆ ประเด็นในโลกมุสลิม ทั้งยังสืบค้นทางของอิสลาโมโฟเบีย หรือโรคหวาดกลัวอิสลาม และถอดรื้อความหมายอย่างรอบคอบรอบด้าน เพื่อการอยู่ร่วมกันอย่างสันติในสังคมพหุวัฒนธรรมในศตวรรษปัจจุบัน”
-คำนิยมโดย ศิริวร แก้วกาญจน์ นักเขียนรางวัลซีไรต์ปี 2564
หนังสือวรรณกรรมเยาวชนเรื่อง “ญิฮาดในรัฐอิสลาม”ของ รศ.ดร.สามารถ ทองเฝือ คณะรัฐศาสตร์ ม.อ.ปัตตานี เกิดจากงานวิจัยซึ่งได้รับการสนับสนุนจากคณะรัฐศาสตร์เรื่อง “รัฐอิสลามภาพจริงจากหลักคำสอนกับภาพหลอนที่ถูกสร้าง” งานวิจัยที่ศึกษาและอธิบาย คำนิยาม ความหมายและประเภทของญิฮาด รวมทั้งหลักการและองค์ประกอบที่แท้จริงของรัฐอิสลาม อาจารย์สามารถอธิบายว่าหลักการที่แท้จริงรัฐอิสลามต้องใช้สันติวิธีเพื่ออยู่ร่วมกัน เป็นพหุสังคม พหุวัฒนธรรม แต่รูปแบบรัฐอิสลามกลับถูกนำเสนอโดยกลุ่มขบวนการเคลื่อนไหวจนเกิดภาพจำด้านความรุนแรงต่อสังคมโลก จากการวิจัยเรื่องนี้ อาจารย์สามารถได้ออกหน่อผลเป็นหนังสือเล่มแรก ปกสีแดงจัดชื่อ “ญิฮาด”และต่อด้วยหนังสือวรรณกรรมเยาวชน “ญิฮาดในรัฐอิสลาม” ซึ่งหากนักอ่านหยิบขึ้นอ่านชื่อ อาจรู้สึกถึงความเข้มขลังราวกับหนังสือวิชาการด้านความมั่นคงอันหนักอึ้ง แต่จริงๆแล้วอาจารย์สามารถตั้งใจใช้ชื่อ “ญิฮาด”เป็นทั้งชื่อตัวละครเอกในเรื่องและเป้าหมายของหนังสือที่ต้องการนำเสนอความแท้จริงของ “ญิฮาด”และอยากหลอกล่อคนอ่านจากสีปกและชื่อของวรรณกรรมที่ดูจริงจัง แต่แท้จริงเนื้อในหนังสือกลับเพิ่มอรรถรสทางวรรณกรรมทั้งตัวละคร พล๊อตเรื่องที่ให้ตัวเอกข้ามประตูมิติเวลาสู่อดีตยังรัฐมาดินะห์ซึ่งเป็นรัฐอิสลามบริสุทธิ์
วรรณกรรมเยาวชน “ญิฮาดในรัฐอิสลาม”ประกอบด้วย 10 ตอนที่ชื่ออาจเหมือนบทควาทางวิชาการแต่ถูกนำเสนอแบบงานวรรณกรรมคือ
ญิฮาดกับการเปลี่ยนผ่านในชีวิต
ญิฮาดกับความหมายของรัฐอิสลามและ
ญิฮาดกับลักษณะพื้นฐานของรัฐอิสลาม
ญิฮาดกับนครมะดีนะฮ์แบบอย่างของรัฐอิสลาม
ญิฮาดกับรัฐธรรมนูญมะดีนะฮ์ : ต้นแบบสัญญาประชาคม
ญิฮาดกับผู้นำรัฐในอิสลามและคำว่าญิฮาด
ญิฮาดกับกองกำลัง
ญิฮาดกับแนวคิดที่สำคัญของกองกำลัง
ญิฮาดกับแนวข้อสอบปลายภาค
ญิฮาดกับแนวคิดการก่อการร้ายในโลกมุสลิม
อาจารย์สามารถ บอกเล่าเป้าหมายของการเขียนวรรณกรรมเยาวชนเรื่องนี้ว่าอยากให้คนเข้าอกเข้าใจกัน เพราะแก่นแท้หลักของญิฮาดหรืออิสลาม ไม่รุนแรงเสมอไป เข้าใจเขาเข้าใจเราแล้วเราอยู่ร่วมกันในสังคมหลากหลาย และต้องการสื่อว่างานวิชาการก็กลายเป็นวรรณกรรมได้
