สืบเนื่องจากการรายงานข่าวและเหตุการณ์แผ่นดินไหว บริเวณหมู่เกาะนิโคบาร์ ประเทศอินเดีย ตั้งแต่วันที่ 24 มิถุนายน 2568 ซึ่งห่างจากพื้นที่ภาคใต้ฝั่งอันดามันราว 450-500 กิโลเมตรทางฝั่งตะวันตกเฉียงเหนือ
ดร.ไพบูลย์ นวลนิล นักแผ่นดินไหววิทยา อดีตอาจารย์ประจำคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ให้สัมภาษณ์กับ PSU Broadcast ถึงข้อมูลเบื้องต้นของชุดเหตุการณ์แผ่นดินไหวดังกล่าว
แผ่นดินไหวถี่ ขนาดปานกลาง ไม่เกิดสึนามิ
ดร.ไพบูลย์กล่าวว่าการเกิดแผ่นดินไหวในบริเวณและช่วงเวลานี้เรียกว่า ‘Swarm Earthquake’ หรือแผ่นดินไหวที่เกิดขึ้นอย่างถี่ๆ ขนาด 3-5 ซึ่งเกิดขึ้นในบริเวณรอยแยกของพื้นทะเล (Spreading Floor) ในพื้นที่แผ่นเปลือกโลกที่มีความบาง
กระบวนการที่เกิดขึ้นคือ เมื่อแผ่นเปลือกโลกเคลื่อนตัว แมกมาใต้แผ่นเปลือกโลกจะพุ่งขึ้น และเมื่อสัมผัสกับน้ำทะเลที่มีความเย็นจะค่อยๆแข็งตัวและเกิดเป็นสันเขากลางทะเล (Ridge) ในการพุ่งทะลักของแมกมานี้ส่งผลให้เกิดเหตุแผ่นดินไหวที่ถี่ ในช่วงระยะเวลาสั้น
แผ่นดินไหวลักษณะนี้เกิดย้อนหลังในช่วง 5-6 ปีที่ผ่านมา เช่น 1 เมษายน 2562, 4 กรกฎาคม 2565, 9 เมษายน 2566, 23 มกราคม 2567 และล่าสุดในวันที่ 24 มิถุนายน 2568 นั่นเอง
ต่อกรณีความกังวลว่าจะเกิดเหตุการณ์สึนามินั้น ดร.ไพบูลย์กล่าวว่า แผ่นดินไหวบริเวณหมู่เกาะนิโคบาร์ในครั้งนี้เป็นการเคลื่อนตัวในแนวราบ และเป็นแผ่นดินไหวขนาดปานกลาง ซึ่งการเกิดสึนามินั้นต้องเกิดจากแผ่นดินไหวขนาด 7 ขึ้นไปและต้องเป็นการเคลื่อนตัวของแผ่นเปลือกโลกในแนวดิ่ง[แผ่นดินไหวส่งผลภูเขาไฟใต้ทะเลปะทุ?
บริเวณสุมาตรา-อันดามันมีแนวเทือกภูเขาไฟใต้ทะเล (submarine volcano) ซึ่งกรณีเพจหนึ่งกล่าวว่า หากภูเขาไฟใต้ทะเลระเบิด สามารถทำให้เกิดสึนามิได้ และเป็นสึนามิที่สูงกว่าที่เกิดขึ้นในปี พ.ศ. 2547 นั้น นั้น ดร.ไพบูลย์กล่าวว่า เนื่องจากเนื่องจากพื้นที่ภูเขาไฟใต้ทะเล (ละติจูด 8 องศา) ซึ่งไม่เกิดการปะทุและสิ่งบอกเหตุว่าจะเกิดการปะทุนั้นอยู่กันคนละพื้นที่เกิดแผ่นดินไหว Swarm Earthquake ในครั้งนี้ (ละติจูด 9.3-9.4 องศา)
การตรวจติดตามการปะทุของภูเขาไฟใต้ทะเล
นักแผ่นดินไหววิทยากล่าวว่าการตรวจติดตามการปะทุของภูเขาไฟใต้ทะเลนั้นสามารถทำด้วยเครื่องมือ 2 ชนิด ได้แก่
หนึ่ง การวัดคลื่นแผ่นดินไหวที่ติดตั้งบนพื้นทะเล (ocean-bottom seismometer) ซึ่งมีใช้งานในประเทศ สหรัฐอเมริกา ญี่ปุ่น แคนาดา
สอง Hydrophone – เพื่อตรวจวัด infrasound หรือ เสียงที่หูมนุษย์ไม่ได้ยิน เนื่องจากมีความถี่ต่ำ หากจะติดตามการปะทุของภูเขาไฟในทะเล ต้องนำหัววัดเหล่านี้อยู่ใกล้กับแนวภูเขาไฟ หรือ หากติดตั้งในพื้นที่ชายฝั่งอาจตรวจวัดได้หากการปะทุส่งผลให้เกิดแผ่นดินไหวขนาดปานกลาง 4-5
ทั้งนี้ ประเทศไทยยังไม่มีสถานีตรวจวัด infrasound
เรื่อง: กองบรรณาธิการ
ภาพ: USGS
