จากกรณีที่มีนักท่องเที่ยวได้รับบาดเจ็บจากการสัมผัสโดนแมงกะพรุนพิษขณะลงเล่นน้ำทะเลโดยเฉพาะในช่วงที่มีฝนตก ในโอกาสนี้ อ.ศักดิ์อนันต์ ปลาทอง อาจารย์ประจำภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ ม.อ. ได้ให้ข้อมูลกับรายการแลบ้านแลเมือง ว่าแมงกะพรุนมีหลายชนิดทั้งมีพิษและไม่มีพิษ หากพบผู้ที่สงสัยถูกแมงกะพรุนพิษ ห้ามขัดถูบริเวณที่สัมผัส เพราะจะทำให้มีการยิงพิษเพิ่มขึ้น ให้ใช้วิธีปฐมพยาบาลเบื้องต้นด้วยการราดน้ำส้มสายชู
แมงกะพรุนพิษมีหลายชนิด แมงกะพรุนแท้ลักษณะหัวกลมๆ มีหนวดอยู่ข้างล่าง สามารถรับประทานได้ แต่บางชนิดจะมีพิษ หากสัมผัสจะมีอาการปวดแสบปวดร้อนแต่ไม่ทำให้เสียชีวิต อีกชนิดหนึ่งคือแมงกะพรุนไม่แท้ จำพวกนี้มีพิษรุนแรงอาจทำให้เสียชีวิตได้ เช่น Portuguese man-of-war ตัวสีฟ้าลอยตามผิวน้ำ ส่วนแมงกะพรุนกล่อง (Box Jellyfish) มีลักษณะเป็นสี่เหลี่ยมตามมุมกล่องจะมีหนวด ซึ่งตัวอ่อนของแมงกะพรุนสามารถพบเจอได้ทั้งปี ปัจจัยของการเพิ่มจำนวนขึ้นอยู่กับสิ่งแวดล้อม อาหาร โดยช่วงหลังฤดูร้อนที่เป็นช่วงผลผลิตตัวอ่อน แพลงก์ตอน มีจำนวนมาก พอเข้าช่วงฤดูฝนด้วยกระแสลมและน้ำจะพัดแมงกะพรุนเข้าฝั่ง
อ.ศักดิ์อนันต์ ปลาทอง
อาจารย์ประจำภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ ม.อ.
การสัมผัสแมงกะพรุนพิษทำให้บาดเจ็บได้ในหลายระดับขึ้นอยู่กับชนิดของแมงกะพรุนพิษและปริมาณพิษที่ได้รับ ทั้งนี้บริเวณที่สัมผัสมีอาการได้หลากหลาย ตั้งแต่รู้สึกคัน มีผื่นเล็กน้อย ปวดแสบปวดร้อนบริเวณที่สัมผัสหรือได้รับพิษ ไปจนถึงทำให้หัวใจหรือระบบหายใจล้มเหลว พิษของแมงกะพรุนไฟทำให้บริเวณที่สัมผัสมีอาการปวดแสบปวดร้อน เช่นเดียวกับพิษของแมงกะพรุนหัวขวด แต่ผู้ป่วยบางรายอาจมีอาการแน่นหน้าอก และหายใจลำบากร่วมด้วย ขณะที่พิษจากแมงกะพรุนกล่อง อาจจะทำให้เสียชีวิตได้
“หากสัมผัสโดนแมงกะพรุนที่มีพิษสามารถสังเกตเห็นได้เนื่องจากจะมีเส้นสีแดงพาด แนะนำให้ใช้น้ำส้มสายชูราดบริเวณดังกล่าว เนื่องจากมีฤทธิ์เป็นกรดสามารถทำลายโปรตีนเข็มพิษของแมงกะพรุนได้ ห้ามใช้น้ำจืด เพราะน้ำจืดจะไปกระตุ้นพิษให้กระจายมากขึ้น ที่สำคัญห้ามใช้นิ้วดึงออกหรือใช้วัตถุใดๆ ขูดออกเด็ดขาด”
ด้านกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง ที่ 5 (สงขลา) เฝ้าระวังช่วยเหลือหากนักท่องเที่ยวโดนแมงกะพรุนพิษ รวมทั้งจะมีการติดตั้งทำเสาวางน้ำส้มสายชูเพิ่ม 30-40 จุด บริเวณชายหาดสมิหลาและชายหาดชลาทัศน์ หากนักท่องเที่ยวที่ลงเล่นน้ำบางรายโดนแมงกะพรุนพิษ สามารถใช้น้ำส้มสายชูที่ติดตั้งไว้ปฐมพยาบาลเบื้องต้นได้ทันท่วงที
