ทางด้านแพทย์แผนไทยสมุฏฐานทั้งหมดเป็นปัจจัยหรือมูลเหตุของการเกิดโรค ในคัมภีร์สมุฏฐานวินิจฉัยของแพทย์แผนไทย มี 5 ประเภท 1.ธาตุสมุฏฐาน คือ ธาตุในร่างกาย มีการแปรปรวนของธาตุทำให้เกิดภาวะการเจ็บป่วย 2.อุตุสมุฏฐาน คือ ฤดูกาลต่างๆที่เปลี่ยนแปลงไปและฝนที่ทำให้ร่างกายเกิดการเจ็บป่วย 3.อายุสมุฏฐาน คือ อายุของแต่ละบุคคลซึ่งมีผลต่อการเจ็บป่วย 4.กาลสมุฏฐาน คือ ช่วงเวลาแต่ละวันจะมีผลต่อธาตุในร่างกายและมีผลต่อความเจ็บป่วย 5.ประเทศสมุฏฐาน คือ ภูมิประเทศ ถิ่นที่อยู่ จะมีผลต่อธาตุในร่างกายและเกิดการเจ็บป่วยได้