รายงานสถิติจากสถาบันมะเร็งแห่งชาติ พบว่าเมื่อปี 2565 ประเทศไทยมีผู้ป่วยมะเร็งปากมดลูกรายใหม่ประมาณ 12,956 ราย และเสียชีวิตประมาณ 4700 ราย มะเร็งปากมดลูกเป็นมะเร็งที่เจอมากอันดับสองในผู้หญิงรองจากมะเร็งเต้านมและอันดับ 5 ของมะเร็งห้าอันดับที่คนไทยเป็นมากที่สุดคืออันดับหนึ่งมะเร็งตับและท่อน้ำดี อันดับสองมะเร็งปอด อันดับสามมะเร็งเต้านม อันดับสี่มะเร็งลำไส้ใหญ่และทวาร และอันดับห้ามะเร็งปากมดลูก ตามสถิติประเทศไทยเจอผู้ป่วยมะเร็งรายใหม่เฉลี่ย 140000 รายต่อปี มะเร็งปากมดลูกเป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ เกิดจากการติดเชื้อ HPV โดยเชื้อนี้มี 200 สายพันธุ์ 14 สายพันธุ์ก่อโรค สายพันธุ์ 16 และ 18 ก่อให้เกิดมะเร็งปากมดลูก การติดเชื้อส่วนใหญ่ไม่มีอาการ
นพ.ศุภกฤต ธนาจีระศักดิ์ หัวหน้าฝ่ายโรคติดต่อ สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 12 สงขลาให้ความรู้ว่ามะเร็งปากมดลูกเป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ จากเชื้อไวรัส HPV เชื้อชนิดนี้ติดที่อวัยวะอื่นได้นอกจากปากมดลูก เช่น ในเพศชายอาจติดเชื้อบริเวณองคชาตหรือทวารหนัก โดยทั่วไปร่างกายสามารถกำจัดเชื้อ HPV ได้ แต่บางคนที่มีปัญหาเรื่องภูมิคุ้มกัน ร่างกายไม่สามารถกำจัดเชื้อ ก็จะมีปัญหา มีความเสี่ยงมากที่อาจเป็นมะเร็ง
ปากมดลูกเป็นส่วนหนึ่งของอวัยวะสืบพันธุ์ของเพศหญิง จุดเชื่อมต่อระหว่างช่องคลอดกับมดลูก เชื้อ HPV จะอยู่ในร่างกายคนที่ได้รับเชื้อประมาณครึ่งถึงครึ่งปี ถ้าร่างกายคนปกติที่แข็งแรงก็จะกำจัดเชื้อนี้ได้ภายในครึ่งถึงหนึ่งปี มีการศึกษาว่ารับเชื้อประมาณ 10 ปีถึงจะเกิดมะเร็งปากมดลูก นพ.ศุภกฤตให้ความรู้เพิ่มว่าการติดเชื้อ HPV จะเกิดในกลุ่มความเสี่ยง เช่น มีเพศสัมพันธ์หรือคู่นอนหลายคน ติดเชื้อซ้ำเรื่อยๆ ในระยะเวลานาน หรือภูมิคุ้มกันร่างกายบกพร่อง และประเด็นสำคัญที่ทำให้มักเจอผู้ป่วยมะเร็งปากมดลูกที่มีอาการค่อนข้างรุนแรงแล้วคือหลังจากการติดเชื้อจะไม่มีอาการอะไรเลย มีเพียงการเปลี่ยนแปลงระดับเซลล์ แม้เป็นมะเร็งระยะแรกก็อาจมีเลือดออกผิดปกติจากช่องคลอดไม่มากจนบางคนคิดว่าเป็นประจำเดือน แต่หากเจอเร็ว พบเพียงการเปลี่ยนแปลงบริเวณเซลล์ การรักษาจะตัดปากมดลูกป้องกันการแพร่กระจายลุกลามเจอเร็วรักษาหายไม่ต้องคีโม ฉายแสง แต่หลังการรักษาหายแล้ว ยังต้องคัดกรองมะเร็งปากมดลูกอย่างสม่ำเสมอ
วิธีการป้องกันการเกิดมะเร็งปากมดลูกคือเลี่ยงมีเพศสัมพันธ์กับหลายคนหรือใช้ถุงยางอนามัยเพื่อป้องกันการติดเชื้อ การคัดกรองมะเร็งปากมดลูกอย่างสม่ำเสมอ และการฉีดวัคซีน ซึ่งนพ.ศุภกฤตให้ความเห็นว่าวัคซีนมะเร็งปากมดลูกจำเป็นสำหรับที่คนที่มีเพศสัมพันธ์กับหลายคน ทั้งชายและหญิงฉีดวัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูกได้ ปัจจุบันป้องกันเชื้อได้ 4 สายพันธุ์ ฉีดทั้งหมด 3 เข็ม กันการติดเชื้อ HPV ได้ประมาณ 99 เปอร์เซ็นต์ ปัจจุบันนโยบายสาธารณสุขของประเทศไทยถือว่าการได้รับวัคซีนมะเร็งปากมดลูกเป็นสิทธิประโยชน์ที่รัฐจัดให้ โดยมีเป้าหมายจะฉีดวัคซีนให้ครบ 1 ล้านโดสให้กับนักเรียนอายุ 11-20 ปีที่โรงเรียน โดยสาธารณสุขจะติดต่อโรงเรียนเพื่อเข้าฉีดให้กลุ่มเป้าหมาย แต่น.พ.ศุภกฤตย้ำว่าการฉีดวัคซีนที่มีประสิทธิภาพที่สุดคือฉีดครบ 3 โดสก่อนการมีเพศสัมพันธ์ครั้งแรก